Volg ons op facebook
|
< terug
Wie kent nog...Simon Carmiggelt?
Simon Johannes Carmiggelt werd geboren in Den Haag op zeven oktober 1913. Deze Nederlandse schrijver en columnist is vooral bekend geworden door de krantencolumns in het Parool die hij schreef onder het pseudoniem Kronkel.
Carmiggelt kwam uit een socialistisch middenstandsmilieu. Hij begon als journalist, aanvankelijk bij Het Vaderland en in 1932 bij de Vooruit, de Haagse editie van het socialistische Het Volk, als toneel- en filmrecensent. Daar begon hij cursiefjes te schrijven over het Haagse leven onder de titel Kleinigheden.
In zijn stamkroeg had hij inmiddels Tiny de Goey leren kennen, een moderedactrice, en in 1939 trouwde het stel. Toen de Duitsers Nederland binnenvielen, namen ze de drukpersen in beslag en rantsoeneerden het papier. Uit protest nam Carmiggelt ontslag bij de krant en ging hij als freelancer aan de slag.
Via vrienden raakte hij in Amsterdam betrokken bij het illegale pamflet Het Parool. Hij zorgde voor de productie en de verspreiding en werd tijdens een razzia door de bezetter opgepakt en in de gevangenis gegooid. Van de drukproeven die hij bij zich had, kon hij het grootste deel doen verdwijnen. Carmiggelts broer Jan was inmiddels gestorven in het concentratiekamp Vught. Hij was door de SS aangehouden wegens hulp aan de joden en de illegale distributie van voedselbonnen aan onderduikers. Na een week werd Simon Carmiggelt vrijgelaten wegens gebrek aan bewijzen en hij hernam meteen zijn illegale activiteiten.
Verschillende latere biografen verklaren uit deze gebeurtenissen Carmiggelts latere pessimisme en vooral zijn felle anti-totalitaire (en daarom anti-communistische) standpunten. Zou kunnen natuurlijk, maar dat pessimisme zat er altijd al in denk ik.
Na de bevrijding werd Het Parool een heus dagblad en Carmiggelt kreeg de leiding over de kunstrubriek. Hij begon toen ook met cursiefjes, aanvankelijk drie keer per week, later elke dag. De eerste Kronkel verscheen op vijfentwintig oktober 1946 en tot aan zijn dood in november 1987 zijn er ruim tienduizend verschenen. Een selectie van vijftig stukjes uit elke jaargang werd elk jaar door De Arbeiderspers in boekvorm uitgegeven.
Overigens verspreidde de Arbeiderspers vroeger boeken onder arbeidersgezinnen; voor heel weinig geld konden arbeiders op deze manier met literatuur in contact komen. Een zeer nobel initiatief!
Simon Carmiggelt schreef tussen 1948 en 1956 ook drie bundels ironische verzen onder het pseudoniem Karel Bralleput, in 1961 samen uitgegeven onder de fraaie titel Torren aan de lijm. In 1974 verscheen onder zijn eigen naam de gedichtenbundel De gedichten. Dat is dan weer een mindere titel...
Carmiggelt hield jarenlang lezingen doorheen heel Nederland. Verder schreef hij ook nog teksten voor cabaretiers als Wim Sonneveld en Wim Kan, verzorgde filmcommentaren en las voor uit eigen werk, wekelijks op de VARA-radio en maandelijks op de VARA-televisie, waar hij laat op de avond één van zijn columns voorlas. Dat deed hij op een wijze die misschien het best te omschrijven is als 'somber en ontroerend'. Of heel anders. In ieder geval werd zijn voorleesprogramma al snel enorm populair.
Carmiggelt schreef zijn stukjes thuis, in het park, in de kroeg, op een terrasje... Dat schrijven in de kroeg was niet zo'n goed idee want daar hield hij een drankprobleem aan over. Als het stukje klaar was, deponeerde hij het in een speciaal daartoe aangebracht busje onder zijn deurbel. Een koerier van de krant kwam het daar dan elke dag ophalen.
Slenterend door de stad - onvermijdelijk hem vaak tegen te komen, in z'n regenjas - vond hij zijn thematiek: hij maakte van een banaal voorval een compleet verhaal, luisterde naar mensen en gebruikte elementen uit hun conversaties. Iedere situatie kende een grote vorm van herkenbaarheid en identificatie.
'Hij is,' merkte Jan Greshoff ooit op, 'nooit geestig ten koste van iemand of iets.'
Klopt, maar in het dagelijks leven was Carmiggelt een stuk minder aardig. Zo heeft hij een keer een optreden van Ted de Braak volledig verpest, zodanig dat de Braak bijna jankend het toneel verliet. Nou geef ik toe dat het geen lolletje is om naar een optreden van Ted de Braak te moeten kijken en luisteren maar om dan maar kwetsende dingen tegen hem te gaan roepen...
Aan het eind van zijn leven ontwikkelde hij een ouderdomsdiabetes die hij niet naar behoren verzorgde, ook al doordat zijn snel blind wordende vrouw nogal wat zorgen nodig had. Misschien was het drankprobleem uit zijn verleden mede de oorzaak van zijn diabetes, hoewel Carmiggelt zich sinds 1978 van sterke drank onthield. Zijn diabetes kreeg hij niet onder controle waardoor hij in 1987 in het ziekenhuis belandde en de dag na zijn ontslag een hartinfarct kreeg. Na revalidatie kon hij weer naar huis, waar hij enkele weken later in zijn slaap door een tweede infarct kwam te overlijden.
Na zijn dood schreef Renate Rubinstein een bijzonder portret van de schrijver in Mijn beter ik. Ze had jarenlang een geheime verhouding met Carmiggelt die haar liefdesbrieven gewoon bij hem thuis liet bezorgen omdat zijn vrouw toch bijna blind was. Hij las ze dus gewoon in haar bijzijn!
Tegenwoordig is Simon Carmiggelt bijna helemaal vergeten krijg ik de indruk. Vreemd, want hoewel hij zeker geen wereldschrijver was, zitten er toch zeer aangename stukjes tussen al zijn Kronkels.
Wat weinig mensen weten, is dat Carmiggelt ook een detectiveroman heeft geschreven: Johan Justus Jacob. Hij was er zelf niet bepaald trots op.
Op het Amsterdamse Weteringplantsoen, tegenover zijn woning, staat een beeldje van Carmiggelt.
feedback van andere lezers- Hoeselaar
Wat een volkse man, wat een herkenbare stem, met een gelaat dat aan een landkaart denken deed en dan zijn mooie stadsvertellingen elk plekje was hem een openbaring en aan ieder mens leende hij zijn oor.
Mooi dit
Willy
Mistaker: Helemaal met je eens Willy, het is ten onrechte dat hij in de vergetelheid is geraakt.
Groet,
Greta - Henny
En of ik hem nog ken! Als ik zijn naam lees hoor ik al zijn stem. Ook als ik zijn boeken las ging ik langzamer lezen zoals hij voor las. Een heel goed verhaal over een heel bijzondere man.
Mistaker: Een bijzondere man was het zeker! Ik kwam hem vaak tegen vroeger maar ik heb hem nooit aangesproken hoor.
Bedankt voor je fijne reactie Henny!
Groet,
Greta - kapiteinsebbos
heerlijk verhaal!
sorry dat ik bij het laatste verhaal van je alleen op uitstekend klikte, het was al weg voor ik nog iets wou schrijven, ...sorry!
dikke knuffels,
xxxxxx
Mistaker: Ik dacht gewoon dat je sprakeloos was joh ;-)
Greta xxxx - dichtduvel
Ik ben heel blij dat je deze bijzondere man vanonder het stof haalt. Zelfs heb ik bijna alles, wat in boekvorm verschenen is, gelezen en ik vind hem een groot voorbeeld om iets eenvoudig en toch raak te verwoorden. Ook heeft hij mij dikwijls ontroerd.
Grtz, Jef
Mistaker: Mij ook hoor Jef, dank voor je fijne reactie!
Groet,
Greta - ivo
de man die met taal speelde ... alsof het geen moeite koste ..
mooi en zeer respectvol geschreven .. bravo!
Mistaker: Dank je Ivo, ik heb dan ok veel respect voor hem, zeker als schrijver.
Groet,
Greta - jbrouns
mooie biografie van een man die ik mij nog herinner van op tv, toen ik nog een klein manneke was. Gr.
Mistaker: Ja mijn moeder was een enorme fan van hem, zijn optreden is niet te evenaren: gewoon zitten en voorlezen, that's it, en toch zoveel mensen boeien...
Bedankt voor je leuke reactie!
Groet,
Greta - ERWEE
Ben hier zeeeeeeeeeeeeeer blij mee, Greta.
Heb een aantal van zijn boeken, keek een aantal jaren naar de VARA als ie zijn columns daar kwam lezen op de woensdagavond was dat, meen ik.
Een hele tijd later verschenen die ook in de HUMO, mijn lijfblad.
Ik was een bewonderaar van zijn stukken.
Toevallig heb ik een maand geleden, tijdens een gesprek met iemand ui§ het Vlaamse literatuurwereldje, nog gerefereert naar Carmiggelt. Ook hij was een groot liefhebber.
Dit is dus een prachtstuk waarvoor dank en proficiat.
Mistaker: Jij dank voor je prachtige reactie, ben er heel blij mee ERWEE!
Groet,
Greta - muis
Een prachtige biografie Greta. Het leest heel vlotjes ook.
groetjes
Mistaker: Dank je Muis!
Groet,
Greta - vlinderke
toevallig kwam ik een hele stapel boekjes van carmiggelt tegen in de kringloopwinkel. ik heb ze allemaal meegenomen en lig nu uren in bed te (her)lezen.
Mistaker: Aangename uren, ongetwijfeld! Dank je voor je reactie!
Groet,
Greta - gono
Met dank............
Mistaker: Jij ook bedankt voor je waardering Gono.
Groet,
Greta - SabineLuypaert
(smile) blij dit te vinden, zou ook passen op een infosite. (ik had vroeger iets met Ted De Braak(bloos), dus over Carmiggelt nu, heerlijk om die mens vanonder het spreekwoordenlijk stof te halen, hij schreef indrdaad heerlijke stukjes,
als wraak op zijn de braak manoeuvre heb ik hier een linkje van iemand die hem ertussen nam zie (helemaal los van de kwestie he maar zo zie je dat hij toch nog niet helemaal vergeten wodt he hahaha) --> http://www.youtube.com/watch?v=x-3V4m4K0HA Simon Carmiggelt en het vieze mannetje
Mistaker: Haha geweldig Sabine, ik krijg meteen weer heimwee naar de tijden van Koot en Bie.
Enne Ted de Braak...val je op mannen met snorren? ;-)
Bedankt voor je erg leuke reactie!
Greta xx - thijl
Ah ja, Carmiggelt. Bedankt voor het in herinnering roepen.
Mistaker: Ja lang geleden he...
Bedankt voor je reactie Thijl!
Groet,
Greta - pisatelj
ik kende hem niet, maar ik las er pas vorige week nog iets over, jouw stuk is leuker :-)
mijn vorige reactie op je feedback ging de mist in door een te snelle klik,
ik vind An-Sophie zelf ook een heerlijke naam wilde ik geloof ik zeggen,
kus,
Pisatelj
Mistaker: Bedankt voor je leuke reactie! Hij heeft best knappe verhalen geschreven.
Tja An-Sofie is wel even wat anders dan Greta ;-)
Liefs,
Greta - Wee
Een kronkelig gezicht had hij ook :)
Nee, ik vergeet hem niet.
Prachtig stuk, Greta.
(Bij de alinea over Ted: Zo heEft hij een keer ...)
x
Mistaker: Ga ik meteen verbeteren! Vroeger kwam ik hem verschillende keren per week tegen vlakbij z'n huis. Een trieste uitstraling had hij, wat goed bij z'n verhalen paste. raar dat hij helemaal in de vergeetput is geraakt.
Greta x
|
