Volg ons op facebook
|
< terug
Schrijversbloed kruipt .5
Voor hij zich bij het secretariaat meldde bezocht hij de afdelingsbibliotheek van de letterenfaculteit. Deze was geheel uitgestorven op een enkele schim na die zich verderop tussen de rijen boeken zacht schuifelend uit de voeten maakte. De zaal had de doodse stilte van een aula in een crematorium. Zachte orgelmuziek zou hier passend zijn. Hij verwachtte ieder moment dat de stem van Mieke Telkamp zou opklinken met `Wááárheen...'
De collegezaal was geheel tegen z'n verwachting stampvol. Het geroezemoes en geschuifel bracht hem weer helemaal terug naar de vele keren dat hij er zelf lezingen van gastdocenten had bijgewoond. Prozaschrijvers of dichters kwamen er toen nooit.
Het duurde hem te lang. Hij werd er ongedurig van als een klein kind dat z'n plas niet langer kan ophouden en met de benen staat te trappelen. Impulsief, voordat een van de organisatoren of docenten hem zou kunnen introduceren met een stemmingverpestend kletspraatje, sprong hij op en ging achter de microfoon staan.
"Hallo allemaal," riep hij. Jewtoesjenko had hij dit ook eens zien doen, dus waarom hij niet. "Ik ben gekomen om jullie over het schrijven te vertellen, over het schrijver zijn - a personal testimony. Ook zal ik een van m'n verhalen voorlezen."
Het was ineens stil geworden. Hij had ieders aandacht. De onthutste docent wiens taak het waarschijnlijk was geweest hem voor te stellen, reikte hem nog gauw wat papiertjes waarop vragen stonden.
"Eerst maar iets over de schrijver. Wat is dat voor iemand? Schrijvers zijn gekken! Denk maar eens aan Biesheuvel met z'n huilbuien in het openbaar. Of aan Maartje 't Hart in z'n dure damesjurk. Of Gerard Reve met z'n walgelijke religieuze onzin. Allemaal zo knetter als een kapotte bromfietsuitlaat. Ik bedoel maar, verwacht niet te veel van mij. En vooral niet veel zinnigs."
Er werd hier en daar wat gegiecheld en gefluisterd. De spanning was eraf.
"Ik lijd zelf aan manische buien waarin ik veel schrijf, achter elkaar; het ene verhaal is nog niet af of het volgende dient zich al aan. Het ene verhaal zit het andere in de weg. Tijdens zo'n periode schrijf ik in razende vaart, zonder me om spelling of grammatica te bekommeren. Dat is van latere zorg. Ik maak onsamenhangende stukjes dialoog, beschrijvingen, of gewoon losse woorden... Zo'n periode van dagen, soms weken, ben ik mezelf niet, ik ben een of meerdere verhaalpersonages. Ik treed de buitenwereld dan ook tegemoet in de gedaante van zo'n verhaalfiguur dat zich tijdelijk meester heeft gemaakt van mijn psyche. Net als bij een acteur die zich na de voorstelling niet van z'n rol kan ontdoen. Zoiets komt regelmatig voor; ik heb het vroeger toen ik op de toneelschool was bij anderen gezien. Ik reageer dan verkeerd of vreemd op andere mensen omdat ik in de huid zit van een vreemde. Voor mijn omgeving ben ik afwezig: het is alsof m'n ogen naar binnen gericht zijn en de beelden volgen die aan het geestesoog voorbijtrekken. Ik ben dan een slechte gesprekspartner, want ik volg het gesprek nauwelijks. Iedereen heeft dat wel eens ervaren. Je zit dan instemmend te knikken terwijl de ander maar doorkletst. Bij andere mensen gebeurt zoiets af en toe; ik verkeer soms dagen achtereen in die staat. Ik slaapwandel door het leven. Wat zich binnen in mij afspeelt is op de een of andere manier échter, en wat zich in de wereld buiten mij afspeelt, zie ik wazig of vervormd. Totdat ik me van de stroom beelden heb verlost door ze op te schrijven. Dan pas begint de gewone wereld om me heen er weer een beetje normaal uit te zien. Kennissen zeggen wel eens nadat ze een nieuw verhaal van me hebben gelezen: "Toen je laatst zo raar tegen me deed, toen was je zeker in de greep van dit of dat verhaalpersonage." Ikzelf weet daar dan niks meer van.
Na ieder verhaal ben ik uitgeput. Ik trek me dan terug, val in diepe slaap midden op de dag, een slaap van een paar uur die veel weg heeft van een staat van bewusteloosheid. Om dit stadium te bereiken kruip ik met m'n hele lichaam en geest als een slak terug in dat denkbeeldig, uiterst klein puntje in de pijnappelklier waar volgens Descartes lichaam en geest samenkomen, tot niet alleen ik, maar het hele universum in dit zwarte gat verdwenen is. Het zal dus wel een vorm van zelfhypnose zijn, deze kunst om even helemaal buiten westen te raken.
Daarna word ik wakker, geheel leeg en fris, en kan dan weer nieuwe beelden tot me laten komen, een nieuw verhaal uit m'n binnenste opdiepen. Weer schrijf ik dan in een blinde woede allerlei invallen, beelden, gesprekken, scènes op. Tot er niks meer komt, tot de maat vol is. Ik hoef maar naar het plafond te staren en ik zie alles aan me voorbijtrekken. Zonder volgorde, zonder logica. Die moet ik er later zelf in brengen.
Woede, het woord dat ik zonet gebruikte, is het juiste woord, want er gaat inderdaad erg veel woede in me om. Ik kan me niet voorstellen dat een ander mens met zoveel woede in z'n lijf rondloopt. Maar als ik alles heb opgeschreven ben ik daar voorlopig een tijdje van af. Dat is maar goed ook, want anders zou ik misschien op straat telefooncellen vernielen of mensen in de billen bijten.
Als je iets van jezelf herkent in wat ik net heb gezegd - de stroom van beelden op het plafond geprojecteerd terwijl je je afsluit voor de gewone wereld - ben je misschien zo iemand die beter aan een creatieve writing course kan meedoen in plaats van verder te studeren. Lees dan eerst het boek van John Gardner, De kunst van het schrijven. De reden waarom ik hier vandaag voor jullie sta, geheel tegen m'n gewoonte en principiepes in, is dat ik dit boek onder jullie aandacht wilde brengen."
Hij hield in iedere hand een boek op, de Nederlandse versie in de ene hand, de Amerikaanse editie, The art of fiction, in de andere.
"Nu de vragen die jullie gesteld hebben."
feedback van andere lezers- Dora
Hij verwachtte ieder moment dat`Wááárheen...' zou aanvangen van hoe heette ze ook weer, Mieke Telkraam.
Dat is (dan voor) van latere zorg.
Haha, een heerlijke beschrijving. Interessante mens, die auteur.
Wellicht zou een aardig psycholoog iets met zijn woede kunnen? < ; )))
RudolfPaul: Dank je, Dora
|
