Volg ons op facebook
|
< terug
Pugilistische Boksannalen 3: Muhammad Ali vs. 'The Man'.
Muhammad Ali, of de Veelkleurige Caleidoscoop van het Zwarte Pugilisme.
Het jongste zwaargewicht boksen aller tijden was Mike Tyson. Rond zijn achttiende levensjaar eind jaren '80 was deze jongeman onder de hoede van oud bokstrainer en levende legende Cus d'Amato de rijzende ster aan het boksfirmament door iedere tegenstander in één of twee rondes verdwaasd tegen het canvas te meppen.
Frank Bruno, de Britse zwaargewichtkampioen die meer weg had van een body-builder dan van een bokser, maar zeker in de jaren '80 een naam was om rekening mee te houden en zijn strepen al had verdiend, heeft na zijn knock-out tegen Iron Mike géén ronde meer gebokst. Larry Holmes, voormalig sparring-partner van Ali en de kampioen sinds jaren, die, mocht hij niet na het grote gat opgekomen zijn dat Ali achtergelaten had na zijn afscheid, eigenlijk één van de grootste boksers aller tijden was, kon nog één ronde hoogmoedig de shuffle van zijn illustere leermeester in de spots tonen om vervolgens eveneens brutaal tegen de korst gejast te worden.
Tyson was een wervelwind, een sirocco die je het bloed en zuurstof uit je hersenen dreunde zonder dat je het zag aankomen. Als puber was Mike een faut-maigre, een dikkerdje dat gepest werd, als adolescent was hij één vezelachtig wezen met latissimi dorsi als Bruce Lee maar dan bij een brok natuur die slechts een tiental centimeters groter is. Mike meet slechts 1m78 maar weegt een slordige 35 kilo zwaarder dan deze kung fu-meester. Bij wijze van overdrijving is de afstand tussen zijn schouders langer dan die tussen de onder- en bovenkant van zijn romp.
Tyson had de snelheid van Ali, de woestheid van Jack Dempsey, de hamer van Joe Louis, maar de porte-malheur van Sonny Liston. Vergis je niet, Tyson is geen domme brutekracht, ook al heeft hij niet de ring-science van een Lennox Lewis of een Cassius Clay, of zelfs Jack Johnson, maar soms, als de wereld je moet hebben, of in het geval van Tyson juist niet moet hebben, als je vanaf je prille kindertijd voorbestemd bent om in de steek gelaten te worden, en aan iedere self-forfilling prophecy te voldoen, dan kan je maar zolang tegen de stroom van je noodlot inzwemmen, op een gegeven moment, begeven je reservekrachten het en breekt je wil en dan zit er niks anders op dan met de stroom mee te drijven of finaal kopje onder te gaan en te verzuipen.
Na zijn verlies tegen Buster Douglas was het stuiptrekken: celstraf wegens vermeende aanranding, voor miljoenen kijkers een stuk oor van Evander Holyfield afbijten, en tegen de meest middelmatige boksers verliezen.
Wat een sprookje had kunnen zijn, is het zoveelste drama in de wereld van de bokssport. En de mensen vinden het geweldig: het is een katharsis, een loutering, een metafoor voor hun eigen leven en lijden. Ze ontmenselijken deze mythe van de sterkste man ter aarde om hun eigen menselijkheid te behouden. En zelfs de Boeddha van de bokssport zelf, de grootste aller tijden, Cassius Marcellus Clay jr. aka Muhammad Ali heeft deze ijzeren grondwet niet kunnen veranderen, maar de nuance is iets anders: ook al is hij eveneens naar beneden getuimeld, hij is juist mens geworden.
Van bovenmenselijke mythe met superieure atletische kwaliteiten is deze man een kwetsbare mens geworden, sterfelijk en feilbaar, bewust geworden van zijn gebreken en breekbaarheid. Tyson daarentegen is altijd als een beest bekeken, een curiosum, en heeft nooit iets anders dan een beest mogen zijn. Tyson was de terugkeer van de zwarte naar een koloniaal tijdperk, een kinderlijke circusaap met wiens uitspraken meegelachen werd uit medelijden of angst, en wiens misstappen -al dan niet bewust gecultiveerd- buitensporig uitvergroot werden.
Ondergetekende bekent nu schuld en erkent zijn fascinatie voor het menselijke drama dat zich ontplooit, en dan vooral het lot van de mens , die slaaf moest zijn, een mens met een zwarte huid maar wiens rode bloed vloeit door kunst die door haar schoonheid in schril contrast staat met de gruwelijke wreedheden waaruit ze ontsproten is: de blues, de jazz, en de meanderende zuchten van gevallen zielen die mijmerend door katoenvelden hun dodenmars prevelen.
Afrika, het duistere continent, de wieg van de menselijke beschaving, maar wat nestbevuiling betreft kan deze tragedie tellen: deportatie, genocides, kolonisatie, ziektes, oorlogen, exploitatie, en het hypocriete gedweep met de "noble savage". Wij hebben deze mensen niet de beschaving gebracht, wij hebben ze afgepakt, en wat in de plaats gekomen is, kan niets anders dan een pervers, naargeestig christendom genoemd worden.
Nu de geschiedenis ontrolt zich nog elke dag en de tijd zal uitwijzen waarheen we als mensen naartoe gaan. Ieder moet voor zich maar uitmaken hoe actief of passief hij de geschiedenis ondergaat.
Maar laten we eens, hoe klein ook en voor hoe weinig lezers ook, de kaarten eens schudden en zien wat er tevoorschijn komt. Wat zijn onze troeven? Laten we historische figuren als figuranten ten tonele voeren: Charles Darwin, de prima donna van de evolutietheorie, die beweert dat er een missing link is tussen mensaap en mens.
Zo is de chimpansee en/of bonobo onze meest nabije verwant met een genenprofiel dat voor meer dan 99% met dat van ons overeenkomt. Maar we kunnen ons niet met hem voortplanten. Nu ik weet niet wat het zou geven als een Masaï van rond de twee meter eensklaps beslist om zich voort te planten met een pygmee, ik ben geen bioloog dus ik weet niet of dit misschien helemaal niet mogelijk is, maar zogenaamde rassen vermengen en vermenigvuldigen zich nog elke dag.
En voor elke purist of segregationist die het benijdt, kijk ik uit naar de tijd dat de gehele mensheid eerder beige à bruin is dan blank, omdat ik vrees dat mensen door te goed te kijken zich juist blindstaren op oppervlakkige verschillen. Maar het zou natuurlijk fascistisch zijn om mensen te verbieden "raszuiver" te willen blijven.
In ieder geval er zal nog genoeg ten goede en ten kwade geëxperimenteerd worden met ons erfelijk materiaal dus ons nageslacht staan nog boeiende en verontrustende tijden te wachten tenzij de Apocalyps nu toch voor binnenkort is.
Maar goed laten we de controverse eens zoeken. Er zijn zo'n paar mythen rond onze zwarte medemensen. Zo zouden zwarte mannen groter geschapen zijn dan blanke en Aziatische mannen. Trouwens wat rassenvermenging betreft hebben blanken zich klaarblijkelijk allerminst kieskeurig gedragen: omtrent Aboriginals weet ik het niet zo goed, maar met Afrikanen, Indianen, Aziaten, Indiërs, hebben we er lustig op rond gerampetampt. Misschien is deze seksuele niet-onthouding een beestige wraak op het preutse en beschaafde clericalisme, want het bloed kruipt waar het niet gaan kan, nietwaar.
Deze mensen waren inferieur voor onze beschaving maar niet voor onze voortplantingsorganen? Het zegt iets over de blanke imperialisatiedrift die misschien iets te maken heeft met onze neanderthaler-band, want ooit zouden homo sapiens en neanderthaler samen in Europa vertoefd hebben tot laatstgenoemde verdwenen is hetzij door genocide, hetzij door vermenging? Niet dat de neanderthaler ons misprijzen verdient, hun herseninhoud was bij voorbeeld groter dan de onze. Maar de meeste wetenschappers houden het toch op genocide, het heeft ook wel iets heel confronterend dat er op een gegeven moment een rassenvermenging van homo sapiens en neanderthaler zou geweest zijn en dat nu net dat een wezenlijk verschil tussen blanken en niet-blanken zou zijn: namelijk dat de één wel en de ander geen neanderthaler-genen in zijn DNA heeft.
Zouden wetenschappers als ze het bewijs er voor zouden hebben het wereldwijd bekend mogen maken? Paranoia troef! Maar terug naar onze rassenvermenging: blank is dus klaarblijkelijk van niks vies, en de rest is ook niet echt vies van blank.
Maar!
Maar bij voorbeeld in Noord-Amerika hebben Indianen en zwarten zich bijlange na niet zoveel gemengd. Kortweg geel en zwart doen het niet zo frequent met mekaar.
Terug naar die grotere geschapenheid van het zwart mannelijk voortplantingsorgaan. Waar rook is, is vuur waarschijnlijk, of maw in een eigenschap wordt geïnvesteerd als die nuttig is of aantrekkelijk.
Verdergetrokken betekent dit dat de smaak van de vrouw de lengte van de man bepaalt. Dus als zwarte mannen groter geschapen zijn, komt dit door de smaak van de zwarte vrouw gedurende honderdduizenden jaren van evolutie.
Omgekeerd geldt dit ook: vrouwen zien er zo uit door de voorkeur van de man: hottentotvrouwtjes met buitensporige derrières zijn het resultaat van jarenlang het schoonheidsideaal daarop te focussen.
Maar ik wou het over een ander pijnlijk onderwerp voor niet-zwarten hebben: dansen en ritme! Wederom met op het gevaar af van racistisch te zijn, ga naar een willekeurige, multi-culturele kleuterklas en zet wat swingende muziek op. Blanke meisjes doen het nog wel vrij goed vind ik op de dansvloer maar niet zoals zwarte (ik ben hier aan het veralgemenen natuurlijk, er zijn blanken met meer soul en mojo in hun linkerteen dan sommige zwarten in heel hun lijf, ondergetekende is daar een levend voorbeeld van). Blanke jongetjes echter…
En het wordt niet beter met het ouder worden. Leren drummen is één, maar leren dansen?
Er is iets mis met onze motoriek: we leren met veel meer moeite bewegingen die sommige zwarten als van nature uit hun lichaam schudden. Dit kan volgens de evolutieleer verklaard worden als iets waar dan klaarblijkelijk in geïnvesteerd moet geweest zijn.
De allereerste ontdekkingsreizigers van Afrika deden het in hun broek als ze 's nachts de drums hoorden roffelen door het oerwoud. Als blanken dit vermogen niet of nauwelijks of amper of minder hebben, moet dit betekenen dat dit zich verder ontwikkeld heeft als de voorouders van ons blanken Afrika al verlaten hadden.
Nu wil ik een absurde link leggen naar wiskunde: veel musici hebben iets met wiskunde en vice versa. En zwarten, samen met andere minderheden, scoren gemiddeld minder goed dan blanken op IQ-testen.
Nu, politiek correcte mensen met iets meer verantwoordelijkheid dan mij schuiven de schuld in de schoenen van de kansarmoede van deze groepen. Zo is een IQ-test een archetypische, blanke uitvinding, en blanken zijn gemiddeld minder kansarm.
En ik ben geen wetenschapper, alles wat ik zeg, is speculatie, en slechts voer om over na te denken, ik wil noch blank noch zwart in een vakje stoppen.
Maar als de investering van zwarten in muziek, ritme en motoriek nu eens een soort energie-deficit in wiskundige vermogens veroorzaakt? Net zoals een blanke gemiddeld meer moeite moet doen om een betere danser te leren zijn dan een zwarte, moet een zwarte misschien gemiddeld meer oefenen om een wiskunde machtig te maken die door de loop der eeuwen meer en meer door niet-zwarten ontwikkeld is (en ik reken hier dan Arabieren en Perzen en Chinezen bij). We zijn nog altijd aan het veralgemenen, niet vergeten, er zullen wel briljante, zwarte, academische mathematici zijn. En beide gedachtekronkels, zowel wat wiskunde als ritme betreft zijn slechts een gedachte-experiment.
Maar er is ooit hypothetisch gezwetst over het evolutionair van binnen naar buiten groeien van de clitoris. Misschien is dit wat er in de hersenen gebeurd is met de tweelingen wiskunde en ritme: twee bizarre spiegelbeelden van mekaar, een siamese tweeling waarbij soms de één soms de ander overheerst, of soms allebei bij geniale exemplaren of soms bij geeneen bij mensen wiens genoom in iets anders geïnvesteerd heeft of gewoon "minderwaardig" of neutraler gesteld minder uitzonderlijk zijn.
Niet-zwarten mogen minder ritmisch zijn, maar op muzikaal vlak ontbeert het ons niet aan het vermogen tot melodie.
Maar wat dit nu met boksen te maken heeft? Laten we het eens over de slavernij en de deportatie hebben. Dit is Darwin ten top: hier is geen sprake meer van een natuurlijke selectie. Dit is de geschiedenis van hoe de ene mens de andere mens zijn menselijkheid afpelt als de schil van een banaan: de meest tragi-komische vrucht ter wereld, geïncorporeerd door racisten aller landen, als misselijkmakende herinnering aan onze chimpansee-verwantschap als wrede moordenaars en sadisten.
500 jaar scheepvaart tussen de Nieuwe Wereld en de Oude, 500 jaar slavernij, katoenplukken, 500 jaar honger en ziektes en dood. Wie overleefde en wie stierf; bleek minder willekeurig dan bij de Joodse Holocaust, die was volledig en totaal blind: jong, oud, zwak, man, vrouw, sterk, intelligent, de Nazi-beulen overleven was geen kunst , het was geluk, toeval, met misschien een klein voordeel voor de toch iets sterkere en sluwere.
Maar de Joden waren werkzaam in moordfabrieken: ze waren werknemers voor werkgevers wiens eindproduct de dood van hun werknemers was. Er moesten er zoveel dood dat ze de ter dood veroordeelden aan het werk moesten stellen om het klusje sneller te klaren zodat de ter dood veroordeelden paradoxaal de indruk hadden dat ze hun leven verlengden terwijl ze het juist verkorten. De nazi's konden deze titanenkarwei niet alleen.
Hadden alle Joden zich misschien tegelijk verzet, hadden de nazi's het waarschijnlijk te druk met het verwerken van de lijken om zich met de overlevende opstandelingen bezig te houden. Of alle Joden werden vermoord en de Duitse straten waren zo bezaaid met rottende lichamen die ziektes verspreiden dat het ook de ondergang van het Duitse rijk betekende.
De efficiëntie van de concentratiekampen is zo briljant dat de Nazi's de nagel op de kop tikten toen ze stelden dat "niemand het zou geloven".
Nu de zwarte slaven stierven ook massaal maar de bedoeling was toch van zoveel mogelijk sterke werkkrachten over te houden na alle ontberingen, ziekten, honger en opstanden. Dit heeft toch genetisch een gevolg gehad.
Is het een mythe dat slavenhouders sterke mannen als waren ze fokpaarden gebruikten om te copuleren met de sterke, zwarte vrouwen? Een slavenhouder was maar al te gediend met een slaaf die ijzersterk was, nooit ziek, weinig at, onderdanig was en andere economische troeven.
Alleen een idioot, zoals de Holocaust-ontkenner, ziet hier de perverse gevolgen niet van. Heerlijk zijn de beelden van Jesse Owens, die Hitler en gans de fascistische doctrine belachelijk maakte tijdens de nazi-olympische spelen in Berlijn in de jaren '30 en een viertal gouden medailles won als zogenaamde inferieure zwarte en de Ariër preuts in zijn blootje zette.
Ik herinner mij dankzij de archivarissen The Brown Bomber Joe Louis die de Duitser Max Schmeling vernederde door hem in de eerste ronde knock-out te slaan. Joe Louis, de eerste zwarte wereldkampioen sinds Jack Johnson meer dan dertig jaar terug eind 19de , begin 20ste eeuw.
Jack Johnson die meer dan 20 ronden moest blijven vechten tegen een Grote Blanke (Bleke) Hoop die uiteindelijk met behulp van de stompen die het vijandige, blanke publiek aan Johnson uitdeelde, de wereldtitel kon veroveren. Een wereldtitel die geen zwarte meer mocht proberen te veroveren tot Louis kwam, een Oom Tom-zwarte die voldeed aan de eisen van het blanke establishment. Jack Johnson die gearresteerd werd voor mensenhandel omdat hij met een blanke vrouw in zijn auto de grens tussen twee staten overschreed, wat verboden was in geval van rassenverschil: het was alleen wel zijn eigen vrouw! Jack Johnson die zo de Amerikaanse samenleving op stang kon jagen en dat bereikte zijn hoogtepunt toen hij uitgerekend Schmeling raad ging geven om te kunnen winnen tegen Louis, wat hij trouwens ook deed in hun eerste kamp.
Wat heeft dit boksen met evolutie en Afrika te maken?
Na Johnson en voor Louis hadden we de Ierse geweldenaar Jack Dempsey die naar het schijnt lood in zijn handschoenen deed. En na Louis hadden we de Italo-Amerikaan Marciano, de voor altijd ongeslagen kampioen, die alleen vooruit kon boksen maar zo op je armen insloeg terwijl je ze in dekking hield, dat je ze na drie ronden niet meer naar boven kon houden. Rocky die als een van de weinige boksers nog geld overhield na zijn carrière maar dan ook berucht was om zijn schraperigheid. Maar ook met hem liep het niet goed af, want rond zijn 45ste stierf hij in een vliegtuigcrash.
Maar dan maakte de bokswereld zich onwetend op voor een revolutie. Want toen de frêle Floyd Patterson en de Ugly Bear Sonny Liston ten tonele verschenen, volgde in hun kielzog Cassius Clay. En die had een afspraak met de geschiedenis. In het decennium waarin Amerika de broertjes Kennedy zou verliezen, Malcolm X,Martin Luther King en duizenden jonge soldaten in de Vietnam-oorlog zou deze allerminst schreeuwlelijke grote mond een hoofdrol opeisen in de magische jaren '60.
Nee, dit heeft niks met boksen te maken, dit gaat over de macht van de verbeelding. Over soul en heldendom. Over dromen en ontvoogding. Over vrijheid en troost.
De mythe van de zwarte pugilist werd vanaf toen van kracht en de daden van enkele mensen vormden de stof waar dromen van gemaakt werden.
Wanneer mensen opgehouden zijn met hopen, weet ik niet, maar de menswording van de helden van toen, heeft de ogen geopend van hen die in slaap gebleven waren. Zijn we nu wakker of niet? Is het nu terug een tijd om te dromen en te hopen en wie zijn de helden van nu? Of zijn er geen grote verhalen meer?
Wat we wel hebben zijn de verhalen van toen …
(wordt vervolgd?)
|
