|
< terug
Congo en ik 8 (deel 2)
Maar voor het zover is, het verhaal dat ik in duizenden versies verteld heb, niet wetende of het echt gebeurd is, maar wat ik ervan gemaakt heb. Nergens dichter zijn we bij het verval en de kolonisatie geweest als die dag. Zonder voorbereiding zijn we de haven binnengeraakt, met een gids, de zoveelste minzame Congolees, die psychologie gestudeerd had. Al vrij snel gaf hij de toestemming te filmen en te fotograferen maar de meest indrukwekkende beelden zijn nooit terug in België geraakt. Op een dag was het toestel eensklaps verdwenen. De wraak van Leopold II. Un voleur reste un voleur.
Flash-forward: in het voorjaar bezoek ik voor het eerst het MAS en wordt geconfronteerd met een zwart-wit documentaire over de Congo-boten. Onvertrouwd beeld van de kade van Matadi: op vijftig jaar tijd kan een imperium instorten. De kraters op de wal zijn nog onbestaande, en op de achtergrond geen werkloze treinen.
Op de stroom drijft een prauw, een visser bekijkt ons met nieuwsgierige ogen. Ik droom nog van Boma en Bananas, ik wil de Oceaan zien. Maar de lankmoedigheid en tropische traagheid heeft zich al lang meester van ons gemaakt. Tijdens een etentje besef ik pas na enkele uren dat Frodo er niet bij is.
Ik schud de havenpolitie de hand en verschrompel in het niets: voor mij staat een Übermensch, pekzwart, nog nooit van zijn leven een gewicht vastgehad maar een natuurlijke krachtpatser. Noemt hij me werkelijk zijn oncle? Kranen piepen, puffen, zuchten, kraken, knarsen, het houtwerk barst uit zijn voegen. Unesco-erfgoed waar Dandy Crab zijn street-art op tagt in A'pen, is hier bezig aan een afvallingsrace. Matrozen en dokwerkers houden niet van onze camera. Eentje vraagt of we straks jiggy-jiggy gaan doen. Een dikke Libanees lacht in het lingala. Ik heb heimwee, naar mijn haven, mijn koude Veiligland. Mijn vroegere ik.
En dan zie ik hem: de gebrekkelijke, de mankepoot, de freak, Mister Polio himself, Staf Benda Bilili. Maar niet met uitgestoken hand. Niet bedelend. Werkend. Godverdomme. Stenen kappend. Zo is het in mijn hersenmembraan, het grijze merg verantwoordelijk voor mijn herinnering (of fantasie). Werkt hij? De kamelenman, gebocheld en gebuild, wiegend en schuddend, asymmetrisch. En ik: hangmattend, hier geraakt dankzij Vadertje Staat, bang om mijn handjes vuil te maken. Wauw! Wat een man! Wat een land! Luxe is een vloek: als hebzuchtige draken bewaken we onze schatten en vergeten te leven. Hoe meer je hebt, hoe minder je geneigd bent het los te laten, en je levensstroom stokt. Jezelf heruitvinden vraagt moed. Maar waarlijk nobeldom is je niet schamen voor je kracht, en die aanwenden voor rechtvaardigheid. Het leven is zoveel mooier zonder oogkleppen, zo intenser zonder struisvogelpolitiek. Mensen behoren levensmoe te sterven: niet klaarwakker.
"Precies Indiana Jones! Waar hebben jullie gezeten?" Heerlijk compliment.
|
