Volg ons op facebook
|
< terug
de oude man en het leven
De oude man had zijn krant op zijn voeten gelegd en had zijn ogen gesloten. De dag was te zwaar geweest en hij was moe. De beloften om nog iets af te maken was wat te snel gemaakt, maar toch ... Het was nog nacht toen hij terug achter zijn bureau ging zitten.
De beelden van wat hij als 'leven' kon definiëren passeerden de revue. Hij kon ze zo grijpen, maar hij moest ze ook op zijn papier zien te verwoorden. Een immense opdracht, want de meeste beelden hadden wel een gezicht, maar ze waren niet concreet. Bij elk beeld woorden bedenken, zonder dat het beeld banaal of een karikatuur werd, was niet simpel.
Hij wist het wel, leven is niet alleen een biologisch proces. Want een lichaam via een robotmachine functioneel houden is geen garantie voor 'leven'. Hoelang had men al een lichaam biologisch actief kunnen houden, door met een hartpomp en nog hele reeks aan machines, gekoppeld aan het lichaam, de levensnoodzakelijke organen te activeren met bloed en zuurstof? Toch was het 'leven' uit het lichaam verdwenen.
Anderzijds wist hij ook dat mensen die in coma lagen, fysiek haast niets meer konden, en toch was het leven nog steeds actief aanwezig.
Hij begreep dat het biologische proces, dat ook best ingewikkeld was, een eigen bestaan had in de mens. Want de mens is in zijn handelen ook afhankelijk van de kwaliteit van dat biologisch proces. De hersenen kunnen heel veel biologische en mentale processen sturen. De hersenen zijn bepalend om het leven en de kwaliteit van leven te duiden. Maar het zijn niet 'alleen' maar de hersenen die het fenomeen 'leven' uitmaken.
De wetenschappelijke visie over leven is ook maar een poging om een definitie te geven over een begrip dat heel veel ladingen bezit. Want het leven is niet alleen een toestand of situatie. Het leven is ook een opeenvolging van feiten, waarin de opeenvolging ook zijn gevolgen hebben op de kwaliteit van dat leven. Niet alleen de pure biologische noodzakelijkheden, zoals eten en drinken en rust, maar ook de omstandigheden, waarin dat leven zich kan ontwikkelen is mede belangrijk, om de kwaliteit van het leven te duiden.
Hij liet zijn gedachten waaien doorheen de kennis die hij had. Ondertussen sleep hij zijn potloden terug tot een scherppuntig werkmiddel, om de confrontatie met het witte papier, optimaal te kunnen ondergaan.
Hij wist dat de eerste wet van de thermodynamica bewees dat energie niet verloren kan gaan noch uit het niets kan ontstaan. Deze wet staat algemeen bekend als de "Wet van behoud van energie". Er kunnen alleen omzettingen van energie plaatsvinden. Sinds Einstein poneerde dat massa ook een vorm van energie is met zijn beroemde formule E = mc2 had men ontdekt dat de eerste wet nog steeds geldt mits massaverandering als vorm van energie wordt meegeteld.
En natuurlijk wist hij wel dat men deze wet niet zomaar op het fenomeen 'leven' mag toepassen.
Maar de kern van deze wetenschap was voor hem voldoende om deze wet als een kiertje te beschouwen dat een beetje licht gaf in het duistere van het onbegrijpelijke van de mens.
Hij beriep zich hiervoor op de stellingen van Gödel (een tijdgenoot van Einstein).
Hij nam een werkstuk dat hij had opgezocht en las het voor zichzelf nog eens voor:
"In 1949, ter gelegenheid van Einsteins zeventigste verjaardag, bedachten collega's dat het leuk was hem een liber amicorum aan te bieden. Gödel werd uiteraard ook gevraagd om een bijdrage. Hij besloot eens wat te rekenen aan de algemene relativiteitstheorie van zijn vriend. Einstein had al aangetoond dat tijd een relatief begrip was, maar Gödel ging een stap verder: hij liet de tijd verdwijnen.
De wiskundige vergelijkingen van de algemene relativiteitstheorie laten de mogelijkheid open van razendsnel ronddraaiende universa, toonde Gödel aan. In die universa kan een ruimteschip, als het maar genoeg versnelt, paden in de ruimte-tijd volgen die het overal heen kunnen brengen, naar het verleden, maar ook naar de toekomst. Tijd zoals wij die begrijpen bestaat in zo'n universum niet.
Einstein betoonde zich diep onder de indruk, zij het ook wat teleurgesteld. Zijn elegante theorie over de ruimte-tijd bleek toch niet het laatste woord over het begrip 'tijd' te hebben gesproken. Verschillende Nobelprijswinnaars probeerden Gödels ongelijk te bewijzen, maar faalden. Toen berustten natuurkundigen er maar in dat Gödel theoretisch gelijk had, maar dat het bestaan van zijn type universa erg onwaarschijnlijk was, zodat je er verder geen rekening mee hoefde te houden."
Hij bekeek de referentie van het werkstuk nog eens : http://www.delta.tudelft.nl/archief/j37/n31/20235. Hij glimlachte, want al die internetadressen, zeggen bijlange niet meer zoveel dan de imposante titels die sommige referentieboeken dragen.
Energie gaat dus niet verloren en tijd bestaat niet. Twee elementen die noodzakelijk zijn om leven te definiëren .
Want zonder tijd is leven 'zinloos'. Want een 'opeenvolging' van feiten is gerelateerd aan tijd.
De oude man stond terug op en ging naar zijn keuken om nog maar eens een kopje koffie toe te eigenen. Ondertussen was hij ook nog eens naar het kleinste kamertje gegaan, zodat de druk op zijn waterblaas hem niet zou afleiden in het denkwerk dat hij allemaal moest opdiepen, om toch nog iets zinnigs op het papier te kunnen zetten.
"Interpretatie van feiten" was volgens hem ook bepalend op de kwaliteit van wat men leven noemde. Interpretatie had volgens hem dan ook te maken met 'kennis'. Het was logisch voor hem, dat als men iets definieert, het eerst moet kennen. En het 'kennen' is iets heel vreemd. Hij dacht terug aan een anekdote:
Een wetenschapper had ooit eens een mens die nog nooit in de moderne cultuur had geleefd, uit zijn habitat gehaald en meegenomen naar een wereldstad. Deze arme mens zag zoveel, maar kon al die beelden niet begrijpen. Hij zag in die stad een man met een handkar vol met bananen doorheen de straten lopen. Dat had een enorme indruk gemaakt op deze wereldvreemde mens. Want de hoeveelheid bananen (wat hij kende) vervoert door één man, was zo groot dat hij hierover verbaasd bleef spreken. Maar de tram, de winkels en noem maar op, dat had deze mens wel gezien, maar hij kon er geen definitie over geven, het was aan hem voorbij gegaan.
Zo ook had men aan deze mens uitgelegd dat een wc-borstel in de wc feitelijk diende om de tanden te poetsen. En de tandenborstel diende om de sporen in de wc te verwijderen. De mens, nadat men hem had gewezen hoe het echt in elkaar zat met die borstels, toch moeite met het gebruiken van de borstels in zijn leven. telkens hij een tandenborstel in zijn hand nam, moest hij denken aan wat men hem ooit had geleerd en moest hij in zijn brein een switch maken en moest hij zichzelf corrigeren. Want elke keer dacht hij terug aan die wc-borstel en aan de verwarring die er was geweest.
Hij begreep dat kennis ook te maken had met intelligentie. Want hoe meer een een mens kan vatten, hoe meer de mens gaat vragen. Hoe minder de mens kan vatten, hoe minder vragen er ook gesteld worden. Dus de evidentie van het leven is niet afhankelijk van wat voorhanden is, maar afhankelijk van het vermogen om hetgeen er is in vraag te stellen.
Hij had ooit eens gelezen dat toen de Grieken overgingen naar het Hellenisme, men deze vorm van kunst, (en interpretatie van moraal) tegelijkertijd ook bij de Inca's en de Noormannen zag opduiken. Terwijl tussen deze culturen geen communicatie was. Of toch zeker niet in die maten dat de communicatie die er misschien kon zijn zo'n invloed kon hebben op de uitingen van de kunst en de moraal in de samenleving.
Het fenomeen leven werd alsmaar ingewikkelder.
Energie, tijd en het vermogen om te kennen. Drie elementen die noodzakelijk zijn om het fenomeen leven te duiden. buiten het biologische proces dat noodzakelijk is om het lichaam, dat het leven symboliseert, actief te houden.
Zonder de energie is er geen leven. Zonder tijd is er geen opeenvolging en zonder vermogen om te kennen is er geen registratie om hetgeen is te duiden en te registreren.
Uiteraard had hij zichzelf al bevraagd over wat er zou gebeuren met die energie als het lichamelijke stopt met functioneren. Want als die energie niet verloren gaat, dan moest die energie ergens naar toe gaan.
En als tijd niet bestaat, en enkel een illusie is die wij als mens slechts waarnemen, omdat we gevangen in onze beperktheid, niets anders kunnen voorstellen, Dan bestaat er een andere realiteit waarin de energie die de mens draagt ook een plaats heeft.
En is het vermogen om te denken dan ook een gegeven dat gekoppeld aan die energie en het fenomeen tijd, een universeel iets is?
Hij vatte nog eens samen wat hij allemaal had bedacht :
Enerzijds :
Leven zoals wij dit kennen is maar mogelijk als biologisch men aan de voorwaarden voldoet :
macro : zoals op onze aardbol aanwezig is.
micro: Maar ook onze hersenen moeten aan bepaalde biologische voorwaarden voldoen. Een hersenfunctie die uitvalt door ongeval of ziekte, toont aan dat leven - of kwaliteit van leven - aangetast wordt.
Evenzeer als er in het macro leven elementen veranderen dit ook bedreigend is voor het leven dat we kennen.
Dus buiten het strikt biologische (micro) is er ook een veel grotere kern (macro) die even noodzakelijk is om het fenomeen leven mogelijk te maken.
En dan enkel in de illusie die wij tijd noemen.
Hij legde zijn potlood neer en slurpte nog eens aan zijn koffie.
Uiteraard komt er dan ook nog een belangrijk element kijken. De interpretatie van feiten heeft ook te maken met de instelling waarmee men het leven bekijkt.
Want een leven dat in een uitzichtloze situatie zit, maakt een stresshormoon aan dat het mogelijk maakt om biologisch en mentaal te overleven. Dus het leven is niet enkel biologisch, maar ook mentaal. Het mentale is niet enkel afhankelijk van het biologische, maar ook van het vermogen van het mentale om te 'begrijpen'.
Een mens die niet weet, heeft 'mentaal' geen last van wat hij niet weet.
De kwaliteit van het mentale vermogen van de mens heeft ook te maken met de relatie die hij heeft met de andere mensen. hij herinnerde zich hoe een filosoof ooit had gesteld dat een mens pas een mens kan zijn als de mens ook met andere mensen leeft.
De wijze waarop de mens leeft met zijn omgeving heeft ook een invloed op het mentale van de mens.
Al die processen zijn met elkaar verbonden en hebben invloed op elkaar. Een mens die de andere mens de duvel aandoet of de natuurlijke habitat van zijn bestaan vernietigd, zal de gevolgen ook mentaal voelen.
De oude man dacht terug aan een heel oude tekst die hij ooit had gelezen :
"Luister naar de woorden van de Heer, Israëlieten! De Heer voert een geding tegen de inwoners van dit land, want ze kennen geen eerlijkheid meer en geen liefde, en met God zijn ze niet meer vertrouwd. Het is een en al meineed en bedrog, niets dan moord, diefstal en overspel; het ene bloedbad volgt op het andere. Daarom is het land in rouw gedompeld en bezwijken al zijn inwoners, mét de dieren van het veld en alles wat vliegt; zelfs de vissen in zee sterven uit." (Hosea 4)
Vooral de laatste zin had zijn aandacht getrokken. Zelfs de vissen in de zee sterven uit en de dieren in het veld en de vogels gaan gebukt onder het gedrag van de mens. Een uitspraak die wel heel duidelijk werkelijkheid was geworden.
De oude man had zijn conclusies getrokken. Door het gedrag van de mens wordt zowel de macro als de micro waarin de mens leeft aangetast. Het fenomeen leven had dus ook met gedrag te maken.
De mens beschikt dus voor zichzelf over een keuze mogelijkheid om zijn micro en macro omgeving te bepalen. De mens is een wezen dat kan kiezen.
Natuurlijk was de mens ook gebonden door zijn cultuur en opvoeding om zijn gedrag te bepalen. Geen mens kan zomaar zijn gedrag veranderen, want dan komt hij in conflict met zijn omgeving en dat op zich is dan ook weer eens bepalend op de noodzakelijke kwaliteit om het fenomeen leven te bepalen.
De mens kan voor zichzelf kiezen en egoïstische beslissingen nemen, maar die zijn als een boemerang die hem als mens ook zullen treffen. De micro die bepalend is voor de macro en de macro die bepalend is voor de micro.
Daarom vond de oude man het ook logisch, dat als de mens bewuste beslissingen nam, hij hiervoor ook zelf verantwoordelijk was. Ook voor de gevolgen die anderen mensen door zijn gedrag te lijden kreeg.
Maar wat voor zin had die verantwoordelijkheid als het leven 'eindig' was.
Hij wist dat leven - energie - oneindig was, en dat na de ontmaskering van de illusie - zoals een foetus die geboren wordt, dit ook maar kan door 'geboren' te worden. De foetus heeft ook geen enkele notie van wat er buiten de buik van de moeder bestaat, maar zolang de foetus er zit, is zijn wereld zo groot als de buik die is. De oude man zag de dood dan ook als de geboorte van een kleine baby. De dood als ontdekking van het onbekende. Zo ook voor de mens in dit bestaan. Logisch dat de mens geen notie kan hebben voor wat er daarbuiten bestaat, ook al kan men aantonen dat daarbuiten er nog een andere realiteit is.
Daarom bedacht de oude man volgende stelling:
De mens is verantwoordelijk voor zijn daden. Maar door cultuur en erfelijke elementen kunnen sommige daden niet altijd als 'eigen verantwoordelijkheid' wegschrijven, want dat zou niet fair zijn. Maar voor het gedrag, waarvan de mens heel goed weet wat de gevolgen zijn, daarvoor kan de mens zijn verantwoordelijkheid dragen.
Deze verantwoordelijkheid zal zijn energie bepalen en zal door de illusie heen zijn "Zijn" bepalen.
De hel die plots heel reëel wordt. De bijbel koppelde de hel met vuur.
Vuur van spijt ?
Hij herinnerde zich een uitspraak die hem bevestigde dat het vuur van spijt heel reëel kon zijn :
Zie, mijn knechten zullen eten, maar gij zult hongeren; zie, mijn knechten zullen drinken, maar gij zult dorsten; zie, mijn knechten zullen zich verheugen, maar gij zult beschaamd staan; zie, mijn knechten zullen jubelen van hartenvreugd, maar gij zult schreeuwen van hartenleed en van gebrokenheid des geestes zult gij jammeren (Jesaja 65)
Schreeuwen van hartenleed en gebrokenheid van geest.
Had Christus niet gezegd dat het belangrijkste gebod was om God uit geheel het hard en verstand en kracht lief te hebben en gelijkstaand met dit eerste gebod zijn naaste lief te hebben zoals de mens zichzelf lief heeft ?
Met andere woorden, de mens moest zichzelf ook liefhebben. Anders kan hij zijn naaste niet liefhebben.
Wie de andere mens de duvel aandoet, doet feitelijk zichzelf de duvel aan.
De zin van het leven om hetgeen men doet zo te doen dat men anderen geen schade toebrengt, niet omdat men dan zijn eigen eeuwigheid verknalt, maar wel omdat de inborst het van je verlangt en de mens met zijn eigen inborst in vrede wil leven. Want zonder die vrede is er feitelijk geen leven en moeten allerlei uitspattingen het gemis aan vrede gaan vervangen, wat dan weer als een uitlokking voor andere effecten zal zorgen en men nog meer uitspattingen nodig heeft, wil men voldoende verdoofd zijn om het gebrek aan vrede niet te moeten voelen.
De oude man zuchtte. Hoe kon hij al die beelden nu zo op papier zetten zonder dat hij zichzelf als een fanatieke pilarenbijter kon zien. Want de kerken hadden van al die beelden al een karikatuur gemaakt, waardoor de essentie totaal verloren was gegaan. Hoe kon hij die essentie zo voorstellen zonder al die culturele poespas die door geile machtswellustigen was verkracht, terug waarde kon krijgen en men het kind met het badwater niet zou weggegooien.
Hij verfrommelde het papier en gooide het in in zijn vuilbak. Want hij voelde dat hij die woorden, die noodzakelijk waren om die beelden te vangen, niet kon vangen.
Het was ondertussen haast ochtend geworden. Hij ging slapen.
--------------------------------------------------------------------------------
Dit is maar een eerste beslag, en zeker niet volledig, wat ook haast niet mogelijk is.
En met alle respect geschreven tov mensen die het leven 'anders' zien.
feedback van andere lezers- muis
Dit is het leven uitgediept. Filosofisch. Een tekst waarover nagedacht is.
Ik persoonlijk denk er niet anders over, het is belicht vanuit een andere invalshoek.
Heel mooi en boeiend geschreven ivo
groetjes
(k moette kik nu gaan werken)
ivo: bedankt muis voor je mooie reactie - Mistaker
Een hele kluif maar een boeiende kluif!
Groet,
Greta
ivo: bedankt Greta voor je lovende reactie ... ik kon het echt niet met minder en om het te knippen tot twee afleveringen, leek me heel moeilijk, het was alles of niets .. - Henny
Hier is zeker over nagedacht. Toch, niet zo'n zware kost dat je het twee keer moet lezen om het te begrijpen. Knap gedaan!
ivo: bedankt Henny voor je bemoedigende fb .. - SabineLuypaert
Jeetje ivo, dit is een waawstukje hoogstaande informatieve belerendevinger romanliteratuur waarbij ik me toch niet op een spreekwoordelijk matje voelde geroepen, erg sterk en menselijk neergezet (en mag ik je bedanken voor de tijdgenootverduidelijking, bespaarde weer geklik), ik werd in het verhaal gezogen, en hoop er slimmer uitgekomen te zijn, heel sterk (nu ikke nog onthouden he ;)) (er staat ergens ¡¥dat zou niet faire zijn¡¦ „³ is Fair, en als je hartenleed schrijft dank ik dat het harteNvreugd ook dient te zijne ¡¥, dan op ¡¦t eind bijna, ¡¥geile wellustigheid of geile wellustelingen, nu klopt er iets niet. In elk geval dik de moeite om nekeer goed voor te gaan zitten, neemt hoedje af (smile)
ivo: bedankt Sabine voor deze lovende kritiek. Dit verhaal is idd geen doorsnee verhaal en is het beloofde antwoord op wat Divelstrikje gisteren vroeg.
Ik heb de fouten weggehaald - machtswellustigen heb ik ervan gemaakt.
Het harteleed en hartevreugde zijn vertalingen uit een oude bijbel en kan ik natuurlijk niet direct in nieuwe vertaling zetten, alhoewel, of er nu een tussen 'n' in staat of niet, het woord blijft hetzelfde, dus ik zal het aanpassen.
Bedankt voor deze mooi fb, ik voel me echt gevleid door u - Ghislaine
Dit is de verwoording van het leven in zijn volle betekenis. Hoe we het invullen is een vrije keuze. Die keuze tussen goed of slecht is aan ons om te bepalen. Doe een ander nooit aan, wat je zelf niet wilt aangedaan worden. Topklasse.
ivo: Bedankt Ghislaine ... voor deze mooie fb - Gaya
Zo, da's een lange!
beetje oppassen voor te veel herhalingen ivo, leest minder vlot, is zonde,bv. 2e alinea: beeld beeld....
Waar haal je het allemaal vandaan? Bijzonder hoor. Heb je vast en zeker lang over nagedacht. Dit schrijf je niet in een zucht op...
"hoedje af!"
H.gr.
ivo: Bedankt Gaya, idd herhalingen ik moet erop letten,
dank je wel voor je boeiende fb ik zal het zeker terug herkijken
|
