Volg ons op facebook
|
< terug
Theresiastadt (3) slot
De treinreis duurde nog dagen. Vooral oude mensen en heel jonge baby's stierven bij de vleet.Alleen in mijn wagon werden er zes doden geteld. Telkens we stopten en de Duitsers de deur eventjes opendeden werden de lijken naar buiten gegooid. Een niet te harden stank die gevormd was uit een mengeling van stront, pis en dood zweefde rond heel het konvooi.
Uitgeput en uitgehongerd kwamen we in Theresiastadt aan : een artificieel stadje dat een heel mooi uitzicht gaf op de natuur die er rondom groeide. In het begin hoopte ik nog dat de hel hier voorbij zou zijn, maar het werd nog veel erger dan wat ik ooit had durven dromen. De huizen stonden vol met dubbele rijen van bedden die naast elkaar de kamers vulden.
Ikzelf had een plaatsje gevonden, net achter een deur en in een hoekje aan een muur. Mijn koffer had ik tussen de muur en het bed gezet. Hierdoor was de ruimte voor te liggen wat groter geworden, want als ik deels op mijn valies en het houten frame van het bed lag, had ik meer comfort aan plaats, dan als ik mee op de grote strozak, die als gezamelijke matras diende, was gaan liggen. Ik had mijn jas als matras onder me gelegd. Zo moest ik me 's nachts ook niet mee omdraaien als één iemand dit deed.
Het dorpje was één en al façade. We moesten dan wel niet werken, maar iets anders doen mochten we ook niet. Buiten het bordje soep dat we 's middags kregen, was er geen ander eten te vinden. De stad verlaten was niet toegestaan. Boeken, kranten en radio waren er niet.
Plots werd er opgeroepen dat al de vrouwen zich moesten melden. Ze kregen een borstel en een emmer met zeepwater toegestopt. Hun opdracht was om op de kniëen de straten te schrobben zodat ze er piekfijn uitzagen
De jongere mannen kregen een verfborstel met wat verf en waren verplicht de gevels terug opfleuren.
Een officier kwam vragen of er iemand een accordeon kon bespelen. Ik had dit vroeger vaak gedaan en stelde me dus kandidaat. Het bracht me een beetje geluk. Ik mocht op een pleintje wat deuntjes spelen, zodat de kinderen, die nog altijd niet goed wisten wat hen overkwam, wat konden dansen en huppelen op de tonen die ik mocht spelen.
Enkele dagen later was er een filmploeg aangekomen. Ze draaiden beelden van kinderen die zich vrolijk amuseerden op de noten die ik liet klinken in het vervloekte stadje. Oudere mensen werden verplicht met het geweer in aanslag om samen met de kinderen vrolijk te dansen. Een man, ik schat achter in de dertig weigerde resoluut. Een salvo harde kogels maaide hem weg. De wrangheid van de dansers was enorm groot, ze moesten dansen onder hun eigen galg.
Een winkeltje werd volledig ingericht en er kwam het lekkerste brood te liggen. De meesten hadden deze lekkernij al jaren niet meer gezien. Kinderen riepen het uit. Zij dachten dat er eindelijk voldoende eten was toegekomen. De mensen kwamen zich vergapen aan de etalage.
Maar het was enkel voor de film en zodra het filmen gedaan was, werd alles weer meegenomen.
Ook de figuranten die in die winkel zogezegd brood kwamen halen, moesten zodra ze uit het beeld van de camera waren, de lekkernij terug afgeven.
Het Rode kruis was komen kijken in het stadje. De geruchten over de gaskamers waren wereldwijd gekend. Het Rijk had een excuusdoekje nodig : een artificieel stadje ergens ver weg en waar het leven rozengeur en maneschijn was.
Dat het een overbevolkte dodenstad was, kon geen mens weten. De deuren die niet geopend mochten worden werden net voor het bezoek gewoon dichtgemetseld. En de ramen moesten gesloten blijven. Enkele straten waren ontruimd en daar waar de commissieleden kwamen kijken, zag men zeer mooie kamers met een redelijke bezetting van blij lachende mensen. De instructies waren duidelijk : De kinderen zaten in een andere kamer als gijzelaars en wie het aandurfde om iets anders te zeggen of te doen dan dat wat opgedragen was, wist dat de executie van zijn hele familie een feit was.
De filmmakers maakten maandenlang de ene film na de andere. Figuranten werden er speciaal voor gekleed en soms bleef er wel eens wat lekkers liggen. Zo'n uitzondering was direct verdwenen en werd verdeeld onder de kinderen die het echt nodig hadden. Sommige rabbijnen hadden van een slaapzaal een school gemaakt en terwijl sommigen op de uitkijk stonden kregen de besten stiekem les. Vaak kwam ik er langs om de wiskundige stellingen te onderwijzen.
Overbevolking en vooral een zwaar te kort aan voedzaam eten, maakte dat er dagelijks enorm veel mensen stierven. Zodra er een dode werd buiten gedragen, zag je iemand met een klein bundeltje aan kleding de vrije plaats in het bed innemen. Velen sliepen nog steeds ergens buiten tussen de huizen in. Op de grond, met een kapot deken als matras.
Mijn plaatsje was zo onopvallend dat ik in bed kon liggen zonder dat men mij zag. Hierdoor was ik haast onzichtbaar aanwezig.
De propagandafilms gingen de wereld rond. Sommigen van mijn vrienden hadden mij herkend. Een enorme beweging was ontstaan om mij uit Theresiastadt te halen. Zelfs Hitler had op een of andere receptie het verzoek gehad van een barones om mij te laten gaan.
Plots werd mijn naam omgeroepen. Ik moest me melden. Ik kreeg een pas om te vertrekken. Met het eerstvolgende konvooi zou ik naar het station gebracht worden, zodat ik met de trein terug naar Berlijn kon gaan. De officier beval me eerst langs het magazijn te gaan. Daar moest ik me douchen en kreeg ik een passend pak aangemeten. De officier drukte me op het hart om hetgeen ik hier had gezien niet door te vertellen, de geheime dienst zou me anders wel vinden.
In een normale trein met normale banken en tussen de gewone mensen: het was jaren geleden dat me dit nog overkomen was.
In Berlijn werd ik opgewacht en kreeg ik direct een lift naar het vliegveld waar een vliegtuig stond te wachten met bestemming Zurich. Mijn zoon wachtte op me.
De reis naar Europa verliep van de ene vrachtwagen naar de andere. Steeds weer werden we als koopwaar gekeurd. Het meisje had bescherming gevonden bij Karem. Karem was ook een student en was ook op zoek gegaan naar vrijheid. Samen konden ze het redelijk goed vinden en Karem hielp haar overleven. Kali, zo heette het meisje was niet met haar broer, maar met haar vriend gevlucht. Zij was zwanger van hem. Een meisje dat zwanger was voor ze huwde, was gelijk aan een hoer. Hiervoor was er maar één straf : steniging. Door te vluchten hadden ze gehoopt op een vredig leventje. Het lot had het anders beslist. Doordat ze zwanger was, wist ze dat ze nooit een kind zou moeten dragen van een van de smeerlappen die haar hadden verkracht. Milta en Kali konden het ook goed met elkaar vinden en sindsdien sliep ze meer in haar armen dan in die van mij.
De lange reis kreeg plots een speciale wending. Op een parking ergens in België moesten we plots uitstappen. De Kroatische chauffeur wou dat we ons verstopten in het veld. Hij zou ons later ophalen. Hij is nooit komen opdagen. Waarschijnlijk was zijn reis getipt bij de politie en heeft hij de kans niet meer gezien om ons te helpen.
Een dwaaltocht door de velden maakte dat we in een klein dorpje terecht kwamen. Een oude man had ons gezien en ons een kamer in zijn mooi huisje gegeven. We mochten er slapen. We verstonden totaal niets van wat hij zei, maar met gebaren en veel geduld kon hij ons duidelijk maken dat hij ons graag wou helpen.
De volgende ochtend stond er heerlijke koffie en lekker brood op tafel. De man had ei gebakken en het spek dat erbij was at ik met smaak op. Dat het van het varken kwam, kon mij op dat moment echt niet deren. Honger was de beste saus.
De oude man deed teken om in de wagen te stappen. We voelden instinctief aan dat deze man ons echt wou helpen en volgden daarom zijn instructies op.
Op Vreemdelingenzaken was men veel minder vriendelijk. De dame achter het grote grijze bureau geloofde ons verhaal niet. Maar toen Kali een doktersonderzoek vroeg, stemde dat haar al heel wat milder. De dokter, een jonge student in de geneeskunde, had voor zijn medisch onderzoek eerst met Kali heel uitvoerig gepraat. Hij zorgde ervoor dat we een stevig medisch bewijs hadden voor de veelvuldige verkrachtingen die ze had moeten doorstaan. Ook voor Milta maakte hij een dergelijk attest. Al was ze nooit verkracht geweest. De dokter fluisterde in een zeer goed Engels dat als enkel Kali een bewijs had, Milta nooit een verblijfsvergunning zou krijgen. Vanaf nu waren wij voor de overheden van België man en vrouw.
Het was onwennig om met Milta in dezelfde kamer te slapen. Ik moest met haar hierover praten, maar ik durfde dit niet. Pas toen ik haar warme lichaam tegen me aan voelde komen, had ik de moed om hierover met haar te praten. Sommige dingen kan je niet met woorden zeggen zei ze en het werd een hele speciale nacht.
Eerst moesten we naar een gesloten centrum. De cipiers waren zeer onvriendelijk en lachten ons vaak vierkant uit. De vernederingen waren nooit uit de lucht. Ook de gasten die daar verplicht moesten verblijven waren niet bepaald lief voor elkaar. ik heb nooit gesnapt dat racisme ook daar een deel van het gemeenschapsleven was.
Het gebouw was modern en het oogde zeer professioneel. Een mooie verzorgde gevel en mooi geschrobde vloeren. Maar eenmaal binnen en geconfronteerd met de realiteit, bleek dat vele cipiers niet meer dan hardvochtige mensen waren, die er enkel op uit waren om snel terug thuis te zijn. De hardheid van het bestaan was daar op een vreemde wijze aanwezig.
Toen de dame van Vreemdelingenzaken ons voor de zoveelste keer kwam bezoeken en ons verhaal probeerde te toetsen aan de realiteit, gaf ze eindelijk de papieren die we nodig hadden.
We waren met ons vieren toegewezen aan het OCMW van Lier. We kregen elk een ticket en mochten met de trein ons daar gaan melden. De treinreis verliep verrassend goed. Het was allemaal zo goed uitgelegd dat zelfs de overstap in Mechelen totaal geen probleem vormde.
In Lier kregen we te horen dat de Belgische Staat wel eiste dat we in Lier verbleven, maar er was geen plaats. De mijnheer die ons in slecht Engels te woord stond, stuurde ons vriendelijk door naar Antwerpen, om daar een appartement te zoeken en zodoende ook daar naar werk uit te kijken. In zo'n grote stad was het veel makkelijker om werk te vinden.
Met de bus werden we naar Antwerpen gestuurd. Hij had ons het eerste leefgeld gegeven en beloofde ons dat als we op de eerste van de maand en als dit in het weekend was opde eerst volgende werkdag, bij hem terug langskwamen, wij hetzelfde bedrag zouden krijgen.
De waarborg voor een appartement zou hij ook betalen, we moesten de huisbaas naar hem laten bellen.
De huur van een woning in Antwerpen was verschrikkelijk hoog. En als het wat goedkoper was, dan was de huisbaas een Turk. Niemand van ons had nog zin om een Turk rijker te maken.
Eindelijk hadden we een tweekamerflat gevonden. De prijs was redelijk, maar de staat van het appartement was schandalig. De buitenmuur aan de straatkant dreef van het nat. De ramen waren rot en de schimmel stond op het plafond. Maar de huisbaas was een advocaat en we durfden niet te reclameren.
Eindelijk was er rust. Na maanden tussen twee landen gezworven te hebben.
Toen ik vorige maand werk zocht kwam ik bij een Joodse textielhandelaar terecht. De oude man aanhoorde mijn verhaal en stampte met zijn voeten uit frustratie en boosheid op de grond.
In zijn eigen vreemde taaltje had hij een telefoongesprek gevoerd. Met de gsm in handen wandelde hij al bellend doorheen zijn kantoortje.
Hij drukte zijn gsm uit en zei me dat we welkom waren in het huis van zijn oude vader. De man was al jaren geleden overleden, maar hij had het nog niet over zijn hart gekregen om het leeg te halen en het te verkopen.
Ergens achter de Belgielei, in een oud herenhuis werden wij binnengelaten. We mochten alles verplaatsen en zelfs wegdoen wat ons niet paste en we mochten er zo lang het nodig was blijven wonen.
Toen ik in een la een oud treinticket van Theresiastadt naar Berlijn vond, begreep ik waarom beide verhalen samenliepen. De mens was niet veranderd, enkel de tijd was anders geweest.
feedback van andere lezers- gono
Buitengewoon goed!
ivo: bedankt - verf
schitterend, ontroerend verhalen 1 2 en 3
hoe religieus en nationalistisch extremisme en volks waanzin enorm veel slachtoffers maakte/maakt
Rwanda, Sarajevo,
hoe komt het dat Duitsland die een culturele hoogstand maakte kon vervallen in die waanzin? Wat niet juist is, dat is misschien zeer onbegrijpelijk in onze informatica cultuur, maar er waren maar weinig slachtoffers, en met hen de rest van de wereld die wisten van de vernietiging kampen de meeste dachten dat ze ergens zouden naar toe reizen waar ze een nieuw leven konden opbouwen, er werd ook zeer veel moeite gedaan om de waarheid te verstoppen. Rijke joden reden in comfortabele treinstelen, naar de ver afgelegen gaskamers. Een reconstructie van die gaskamers toont een modern gebouw die evengoed een douche ruimte kon zijn, voor velen drong de gruwel pas door toen ze in die “ontsmettings” kamers” zaten. Alleen bij hooggeplaatste drong langzaam de werkelijk door. Een ervan was de paus die zich eerst niet kon voorstellen dat mensen daar toe in staat waren. Terwijl de bron van het zogenaamd jodenprobleem zijn oorsprong vond in het idee dat joden Christus aan het kruis hadden genageld een verhaal die al eeuwen door de christelijke kerken werd verspreid Wat ze toen het jodenprobleem noemden was een begrip in het gehele “christelijke westen” Het begrip dat iedereen een productief element moest zijn in een ideale samenleving was wijd verspreid, het is trouwens nu nog een probleem in Israël in Jeruzalem wonen de orthodoxe joden die niet werken constant met hun godsdienst bezig zijn, In tel aviv wonen de joden die werken en zo geheel Israël van middelen voorzien Ook in andere landen werd er over het jodenprobleem gesproken de joods-Franse officier Alfred Dreyfus (1859-1935) in frankrijk. De Pogroms in rusland . De aanvankelijke weigering om gevluchte joden op te vangen in Amerika. De calvinisten die vanuit hun religie het racistisch regime in Zuid Afrika installeerden Mensen nu in België die het nu zonder psychologische hulp moeten stellen die als misdadigers worden opgesloten in vergeetputen, in België werden mensen die zonder middelen van bestaan opgesloten in landlopers koloniën, vanuit het idee dat wie geen geld genoeg had om een brood te kopen, geacht werd dat te stelen. De sociale voorzieningen en individuele uitkeringen hebben dat probleem opgelost. De wet op de landloperij werd in België afgeschaft in de jaren 80tig, nog maar 25tig jaar geleden
ivo: zeer juist Verf, het probleem van de joden is mondiaal en niet alle joden zijn altijd het slachtoffer geweest, soms waren ze ook de beul, maar het gaat mij dan ook niet om jood of vluchteling, maar om mensen die met mensen omgaan - RolandBergeys
-babies stierven bij boisjes is nogal ongelukkig uitgedrukt, vind ik;
-en moesten verplicht: en waren verplicht om, of en moesten...;
-het gebouw leek humaan klinkt ook vreemd.
Het is een hallucinant dubbelverhaal (je bent daar sterk in), proficiat!
ivo: bedankt .. - koyaanisqatsi
zonder woorden...
ivo: oeps, hopelijk heeft het je geboeid. - Vansion
"terug op te fleuren" en nog zo'n paar slordigheidjes ... bwah... heeft me niet echt gestoord...
Knap gedubbelrol creëer je hier!
ivo: bedankt Vansion, ik lees het zeker nog eens na .. - ATMD
Indrukwekkend ivo, petje af.
gr.
ivo: bedankt ATMD ... hopelijk heb je de twee andere ook gelezen gehad..
|
